Aby małżeństwo mogło być uznane za legalne, musi zostać oficjalnie uznane przez państwo polskie. Ze względu na obowiązywanie konkordatu nie wszystkie śluby muszą być brane przed obliczem urzędnika. Wiele osób jednak decyduje się właśnie na ślub w USC. Kto dokładnie może podpisać akt małżeństwa? Jak zorganizować taki ślub? Wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.
Ślub w urzędzie a ślub kościelny
Do 1993 roku każdy związek małżeński musiał zostać zawarty w urzędzie stanu cywilnego. Nawet osoby, które chciały wziąć ślub wyznaniowy, musiały najpierw podpisać stosowny dokument w USC. Wszystko zmieniło się po przyjęciu konkordatu. Od tego momentu, czyli właśnie od roku 1993, można zawrzeć jeden ślub – na przykład w kościele. Dokument poświadczający zawarcie małżeństwa podpisuje się w kancelarii parafialnej, a ta z kolei przesyła go do kierownika USC.
Kto może zawrzeć ślub cywilny?
Zgodnie z prawem ślub w urzędzie stanu cywilnego może wziąć każda osoba, która ukończyła osiemnasty rok życia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy dopuszcza jednak możliwość zawarcia małżeństwa przed uzyskaniem pełnoletności. Zgody musi jednak udzielić sąd, który robi to tylko wtedy, jeżeli zachodzą wyjątkowe okoliczności.
Trzeba także udowodnić brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Kierownik urzędu odmówi udzielenia ślubu osobom, które:
- są już w związkach małżeńskich,
- są ubezwłasnowolnione,
- są spokrewnione z potencjalnym współmałżonkiem.
W tym ostatnim przypadku zabronione jest nie tylko pokrewieństwo w linii prostej (dzieci – rodzice – wnuki). Nie można rzecz jasna brać ślubu ze swoim rodzeństwem, ale także z kuzynostwem pierwszego stopnia. W przypadku osób spowinowaconych w prostej linii (na przykład: synowa – teść) konieczna jest zgoda sądu. Zabronione są także związki małżeńskie zawierane między osobami przysposobionymi na zasadzie adopcji.
Ślub cywilny z cudzoziemcem
W Polsce można wziąć ślub z obywatelem innego państwa. Wymaga to jednak spełnienia kilku dodatkowych formalności. Osoba pochodząca z zagranicy musi udowodnić brak przeszkód do zawarcia małżeństwa. Wszystkie niezbędne dane urząd ustala z pomocą konsulatu lub ambasady. Uroczystość ślubna musi odbywać się w obecności tłumacza przysięgłego.
Dokumenty, które trzeba przedstawić, to:
- dowód osobisty lub paszport;
- zaświadczenie o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa za granicą;
- odpis aktu urodzenia;
- w przypadku rozwodników skrócony odpis aktu małżeństwa wraz z dokumentem poświadczającym jego rozwiązanie;
- w przypadku wdowców/wdów – akt zgonu małżonka.
Wszystkie dokumenty muszą być przedstawione w oryginale wraz z tłumaczeniem uwierzytelnionym. Warto zaznaczyć, że w momencie, kiedy zdobycie potrzebnych dokumentów jest utrudnione (na przykład, kiedy w kraju, z którego pochodzi jeden z narzeczonych, trwają działania wojenne), kierownik urzędu stanu cywilnego może zwolnić stronę z tego obowiązku.
W którym urzędzie można zawrzeć związek małżeński?
Od marca 2015 roku w wyniku zmiany prawa o aktach stanu cywilnego ślub można wziąć w każdym USC w kraju, a także w plenerze, szpitalu lub zakładzie karnym. Trzeba jednak zachować jeden warunek: miejsce nie może zaburzać powagi uroczystości.
Ślub cywilny w plenerze
Zawarcie związku małżeńskiego poza urzędem stanu cywilnego jest jak najbardziej możliwe! Otworzyło to mnóstwo dróg przed osobami, które marzyły o wzięciu ślubu w plenerze. Niezależnie od tego, czy chcesz złożyć przysięgę w górach, nad jeziorem czy w ogrodzie botanicznym, masz taką możliwość.
Konieczne jest oczywiście wypełnienie formalności. Musicie złożyć wniosek o udzielenie ślubu poza urzędem oraz złożyć dowód uiszczenia opłaty skarbowej. Dodatkowe koszta (w stosunku do ślubu w siedzibie urzędu) wynoszą około 1000 złotych i są ustalone odgórnie w odpowiednich przepisach.
Formalności przed ślubem w USC
Nie tylko śluby pod gołym niebem wymagają spełnienia określonych formalności. Niezależnie od tego, jak bardzo byście tego chcieli, wzięcie ślubu „od ręki” niestety się nie uda. Ślub odbywa się w uzgodnionym z wyprzedzeniem miejscu oraz w konkretnym ustalonym terminie.
Podczas wizyty w USC konieczne będzie zgromadzenie następujących dokumentów:
- dokument tożsamości;
- oświadczenie o braku okoliczności wyłączających zawarcie związku małżeńskiego (przedstawione przez obydwie strony);
- dowód opłaty skarbowej za sporządzenie aktu małżeństwa (w 2021 roku był to koszt 84 zł);
- wniosek o ślub poza lokalem USC (jeżeli macie taką wolę);
- nazwiska świadków.
Te ostatnie można złożyć dopiero na tydzień przed uroczystością, jednak zaleca się zrobienie tego jak najszybciej.
Czas oczekiwania na zawarcie związku małżeńskiego
Standardowo okres oczekiwania na uroczystość wynosi około miesiąca. W uzasadnionych przypadkach można jednak wnioskować o jego skrócenie. Podania są rozpatrywane bardzo indywidualnie przez kierownika USC. Jakie przypadki uznawane są za uzasadnione? Może być to na przykład ciąża, ale także rychły wyjazd za granicę lub poważna choroba jednego z przyszłych małżonków. Za wniosek o skrócenie czasu oczekiwania na ślub trzeba zapłacić. Kwota wynosi dokładnie 38 złotych.
W znakomitej większości naprawdę uzasadnionych przypadków urzędy idą przyszłym małżonkom na rękę. Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo muszą jednak zawsze liczyć się z potencjalną odmową.
Jak odbywa się ślub w USC?
Wszyscy mniej więcej wiemy, jak przebiega ceremonia ślubu kościelnego. Uroczystości w urzędzie są jednak ciągle nieco mniej powszechne. Czego mogą spodziewać się osoby, które chcą wziąć ślub cywilny?
Małżonkowie i świadkowie muszą zabrać ze sobą dowody osobiste. Podczas uroczystości musi zostać wyrażona obopólna deklaracja chęci zawarcia małżeństwa. Urzędnikiem, przed którym zostaje ona złożona, jest zazwyczaj kierownik USC lub osoba, która została przez niego wydelegowana. Przyszli małżonkowie wygłaszają następujące słowa przysięgi:
„Świadomy/a praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuje w związek małżeński z (tu imię i nazwisko małżonka) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe.”
Po złożeniu przysięgi następuje wymiana obrączek, a państwo młodzi podpisują oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński. Następnie urzędnik pyta o wybór nazwiska. W tym wypadku możecie:
- nie dokonywać żadnych zmian i pozostać przy swoich nazwiskach,
- przyjąć nazwisko współmałżonka,
- wybrać nazwisko dwuczłonowe.
Warto pamiętać, że jeżeli zostajecie przy swoich nazwiskach, musicie zdecydować, które będą nosiły wasze przyszłe dzieci. Jeśli tego nie zrobicie, będą one miały dwuczłonowe nazwisko – po ojcu i matce.
Podczas uroczystości musi być obecnych dwoje świadków. Oczywiście zazwyczaj na sali znajdują się także goście – rodzina i przyjaciele państwa młodych.
Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika – co to znaczy?
Co ciekawe, ślub można wziąć nawet w momencie, kiedy jedna ze stron (a nawet obydwie) nie pojawi się przed obliczem urzędnika. Jak to możliwe? Akt małżeństwa podpisuje za nieobecną stronę pośrednik. Może to być dowolnie wybrana osoba – nawet będąca tej samej płci.
Żeby było to możliwe, konieczne jest złożenie pełnomocnictwa podpisanego przez osobę zawierającą małżeństwo. Oczywiście takie rozwiązanie stosowane jest w bardzo różnych i uzasadnionych okolicznościach, na przykład wtedy, kiedy małżonkowie przebywają w oddzielnych szpitalach lub zakładach karnych.
Ile kosztuje ślub w USC?
O ile w przypadku ślubu konkordatowego w kościele wysokość opłaty określana jest jako „co łaska”, to koszt ślubu cywilnego zawsze jest stały. Wynosi on dokładnie 84 złote. Jest to opłata za sporządzenia aktu małżeństwa. Z dodatkowymi kosztami muszą liczyć się wdowcy i wdowy. W taki wypadku konieczne jest bowiem dostarczenie skróconego odpisu aktu zgonu małżonka, który kosztuje 22 złote.
W wyjątkowych przypadkach trzeba liczyć się z dodatkowymi opłatami. Jeżeli chcecie wziąć ślub poza urzędem, konieczne będzie dopłacenie 1000 złotych. Są to środki między innymi za dojazd i strój urzędnika, który będzie udzielał zaślubin.
Dodatkowo płatna jest także opcja przyspieszenia daty ślubu, na którą zazwyczaj trzeba poczekać około miesiąca. Stosowny wniosek kosztuje 39 złotych,
Podsumowanie
Ślub w USC mogą wziąć wszystkie osoby, które uzyskały pełnoletność, są zdrowe na umyśle, nie zostały ubezwłasnowolnione i nie pozostają w ważnym związku małżeńskim. Na ceremonię czeka się zazwyczaj około miesiąca.
Ślub cywilny może być zawarty w obecności mnóstwa gości, lub jeżeli tak wolisz, w obecności małej grupki osób.
Zobacz także:- Dokumenty do ślubu cywilnego – jakie formalności należy spełnić, aby zawrzeć związek małżeński w urzędzie
- Rezerwacja terminu ślubu cywilnego, czyli jak zawrzeć związek małżeński w USC? Procedury które musisz znać!
- Ile trwa ślub cywilny? Jak się do niego przygotować? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym poradniku!
- Ślub cywilny – jak zawrzeć związek małżeński w urzędzie stanu cywilnego? Poznaj formalności i dokumenty!
- Ślub z obcokrajowcem – inaczej, czy tak samo?
- Rodzaje ślubów – wyznaniowy, cywilny, a może humanistyczny? Jaki będzie najlepszy właśnie dla Was?
